पाठ ११ : रारा भ्रमण (दैनिकी) अभ्यास : प्रश्न उत्तर र व्याकरण (Rara Vraman Complete Exercise)
पाठ ११ : रारा भ्रमण (दैनिकी) | सम्पूर्ण प्रश्न उत्तर र व्याकरण अभ्यास | कक्षा ११ नेपाली मार्गदर्शन | NEB Class 11 Nepali Notes
Class 11 Nepali Complete Notes and Exercise
पाठ ११ : रारा भ्रमण (दैनिकी)
स्तर : दैनिकी
शब्दभण्डार
१. दिइएका पदावली र अर्थको जोडा मिलाउनु होस् :
- विविधतायुक्त वैभव: विभिन्नताले भरिएको सम्पत्ति
- सञ्जीवनी बुटी: जीवन बचाउने औषधी
- अवलोकन भ्रमण: दृश्य अवलोकन गर्न गरिने यात्रा
- दिव्य अनुभूति: अलौकिक र विशेष अनुभव
- शुक्ल पक्ष: कृष्णपक्ष पछिको उज्यालो पन्ध्र दिन
- सदावहार वनस्पति: सधैं हरियालीयुक्त वनस्पति
२. दिइएका शब्दहरू प्रयोग गरी एउटा अनुच्छेद तयार पार्नुहोस् :
पोखराबाट सुरु गरिएको हाम्रो यात्रा सिँजा उपत्यका हुँदै राराको अनुपम सौन्दर्य अवलोकन गर्ने उद्देश्यले सम्पन्न भयो। रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको सदावहार वनस्पतिहरू र शीतल वातावरणले यात्रालाई थप विशेष बनायो। तालमा छचल्किरहेका लहरहरूको दृश्यावलोकन गर्दा, प्रकृतिप्रति हाम्रो प्रेम अझ प्रगाढ भयो। जीवनभर यो अनुभव हाम्रो मानसपटलमा अमिट रहने वाचा गर्दै हामी पोखरा फर्कियौं।
३. दिइएका प्राविधिक तथा पारिभाषिक शब्दको अर्थ खोजेर लेख्नुहोस् :
क) दृश्यावलोकन, अनुभूति, पिरती, कविता ( मानविकी )
- दृश्यावलोकन: दृश्य वा स्थानलाई हेर्ने प्रक्रिया।
- अनुभूति: विशेष भावनात्मक र मानसिक अनुभव।
- पिरती: प्रेम वा आत्मीय सम्बन्ध।
- कविता: भावनात्मक शब्दहरूको काव्यात्मक रचना।
ख) कच्ची, जिप, राजमार्ग, बसपार्क ( यातायात क्षेत्र )
- कच्ची: पक्की नभएको, अस्थायी सडक वा संरचना।
- जिप: यात्राका लागि प्रयोग गरिने हल्का, बलियो गाडी।
- राजमार्ग: लामो दूरीको फराकिलो सडक।
- बसपार्क: यात्रु बसहरू रोक्न वा छोड्न बनाइएको स्थान।
ग) उपत्यका, चट्टान, पर्वत, क्षेत्रफल, हिमाल ( भूगोल )
- उपत्यका: पहाडी क्षेत्रभित्रको समथर भूभाग।
- चट्टान: ठूला र कडा ढुंगाको संरचना।
- पर्वत: उच्च पहाडी भूभाग।
- क्षेत्रफल: कुनै स्थानको सम्पूर्ण फैलावट।
- हिमाल: सधैं हिउँले ढाकिएका अग्ला पर्वतमाला।
घ) खस राज्य, बस्ती, शासक, कार्यालय ( प्रशासन )
- खस राज्य: प्राचीन कालमा खस जातिले बसोबास गरेको राज्य।
- बस्ती: मानिसहरूको बसोबास क्षेत्र।
- शासक: शासन सञ्चालन गर्ने व्यक्ति।
- कार्यालय: प्रशासनिक वा व्यवसायिक कार्यस्थल।
ङ) होटल, खानपान, रिसोर्ट, भ्रमण ( पर्यटन )
- होटल: यात्रुहरूलाई खाना र आवास उपलब्ध गराउने स्थान।
- खानपान: भोजन र पेय पदार्थको उपभोग।
- रिसोर्ट: विश्राम र मनोरञ्जनका लागि बनाइएको सुविधा।
- भ्रमण: घुमफिर गर्ने क्रियाकलाप।
च) निकुञ्ज, संरक्षण, सदावहार, वनस्पति ( वनविज्ञान )
- निकुञ्ज: वन्यजन्तु र वनस्पतिका लागि सुरक्षित स्थान।
- संरक्षण: प्राकृतिक स्रोतहरूको रक्षा।
- सदावहार: सधैं हरियो रहने।
- वनस्पति: बोटविरुवा।
४. दिइएका शब्दहरु कुन कुन विषयक्षेत्रसँग सम्बन्धित छन्, पहिचान गरेर लेख्नुहोस् :
क) मानवीय क्षेत्र
ख) कृषि तथा वन क्षेत्र
ग) इतिहास क्षेत्र
घ) प्रशासन क्षेत्र
ङ) कानून क्षेत्र
च) चिकित्सा क्षेत्र
छ) उत्तर; विज्ञान र प्रविधि क्षेत्र
५. दिइएका विषय क्षेत्रका आधारमा समूह बनाई हरेक क्षेत्रका दस दसओटा खोज्नुहोस् र कक्षामा प्रस्तुत गर्नुहोस :
क ) शिक्षा
विद्यालय, पुस्तक, क्याम्पस, प्रधानाध्यापक, पुस्तकालय, प्रश्नपत्र, छात्रवृत्ति,निरीक्षक, उतीर्ण, केन्द्राध्यक्ष ।
ख) कृषि तथा वन क्षेत्र
अव्वल, दोयल, सिम, चहार, रोपाइँ, फडानी, छपान, वनपाले, सामुदायिक, वन, कुकाठ ।
ग) मानविकी र समाजिकशास्त्र
दृश्यावलोकन, अनुभूति, पिरती, कविता, विवाह, झैझगडा, जातजाति, धर्म, सापटी, मेलमिलाप ।
घ) व्यापार, वाणिज्य
नाफा, घाटा, आयव्यय, निक्षेप, निकासी, भौचर, पैठारी, विरेजु, राजस्व, तराजु ।
ङ) कानुनी तथा राजनीतिकशास्त्र
सचिव, मन्त्री, सरुवा, अध्यादेश, विद्येयक, जमानत, आन्दोलन, राजिनामा, सरजमिन ।
च) चिकित्सा
शल्यक्रिया, एक्सरे, अन्तरङ्ग, प्रशोधन, जीवानु, सरुवा रोग, महामारी, बहिरङ, कुपोषण ।
छ) विज्ञान तथा प्रविधि
विकिरण, विद्युतीकरण, तापक्रम, रकेट, वम, जोड, घटाउ, समीकरण,ऊर्जा, जीवकोश ।
ज) सञ्चार क्षेत्र
कम्प्युटर, रेडियो, इमेल, ईन्टरनेट, म्यासेन्जर, समाचार, सूचना, प्रविधि,पत्रमित्रता, संवाददाता ।
झ) जनप्रशासन
सचिव, अधिकृत, सरुवा, बढुवा, टिप्पणी, फिराद पत्र, मन्त्री खरिदार, सुब्बा, हाकिम ।
ञ) इन्जिनियरिङ
झोलुङ्गे पुल, आकासे पुल, कच्ची बाटो, पक्की घर, लम्बाइ ।
१. पाठका आधारमा उत्तर लेख्नुहोस
क) दैनिकीलाई कस्तो ढाँचामा प्रस्तुत गरिएको छ?
दैनिकीलाई यात्रावर्णनको विशेष ढाँचामा तयार पारिएको छ, जसले घटनाक्रमलाई चरणबद्ध रूपमा प्रस्तुत गर्दछ।
ख) दैनिकीमा प्रयोग भएको सबैभन्दा ठूलो र सानो अनुच्छेद कुन हुन्?
दैनिकीको सबैभन्दा ठूलो अनुच्छेद उन्नाइसौं (१९ औं) छ भने सबैभन्दा सानो अनुच्छेद पच्चीसौं (२५ औं) छ।
ग) दैनिकीको सुरुदेखि अन्त्यसम्मका संरचनालाई जोड्ने आधार के हो?
दैनिकीको सुरुदेखि अन्त्यसम्म घटनाहरूले नै संरचनालाई जोड्ने आधारका रूपमा काम गरेका छन्।
घ) दैनिकीको दोस्रो दिनका घटनाहरूको सूची बनाउनुहोस्।
दैनिकीको दोस्रो दिनका घटनाहरू:
- लामो समय जिपमा बसेर थाकेका कारण सूर्खेतको होटलमा आराम गर्नु।
- भोलिपल्ट बिहान पाँच बजे सूर्खेतबाट राराको यात्राका लागि प्रस्थान गर्नु।
- कर्णाली नदीको किनारैकिनार यात्रा गर्नु।
- कालीकोट सदरमुकाम पार गरेर नाग्मगाढा हुँदै सिन्जा उपत्यका पुग्नु।
- हरियालीले भरिएको सिन्जा उपत्यकाको दृश्य हेर्दै हिँड्नु।
- सिन्जामा खाना खाएर यात्रालाई अगाडि बढाउनु।
- रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको चेकपोस्ट पार गर्दै राराको नजिकको रिसोर्टमा झोला राख्नु।
- साँझ आगो तापेर बस्नु र राराको रात्रीकालीन दृश्यावलोकन गर्नु।
- रिसोर्टमा चिया पिउँदै नाचगान हेर्नु।
- तराईको गर्मीबाट आएका यात्रुहरूका लागि राराको चिसोले थप अनुभव दिनु।
२. "बिहानै मिर्मिरे ......जागिरहँदो रहेछ" को आधारमा उत्तर लेख्नुहोस
क) रारा तालका बेताल लहरहरू कस्ता थिए?
रारा तालका बेताल लहरहरू बैसले भरिएर छचल्किएका, अनि पर्यटकहरूसँग पिरती गाँस्न आतुर जस्ता देखिएका थिए।
ख) राराले शासकलाई पनि कसरी कवि बनाउन सक्दो रहेछ?
राराको प्राकृतिक सौन्दर्यले मानिसको भावनालाई यति गहिरो रूपमा छुन सक्छ कि कठोर शासकको मन पनि कोमल बनाएर कविको कल्पनाशक्तिमा डोर्याउन सक्छ।
ग) राराको सुन्दरतालाई किन जादु भनिएको हो?
राराको सुन्दरता हेर्दा पर्यटकहरूको दिन चोर्न सक्ने शक्ति भएकाले यसको मोहकतालाई जादु भनिएको हो।
घ) राराको प्राकृतिक सौन्दर्यको वर्णन कसरी गरिएको छ?
राराको प्राकृतिक सौन्दर्यलाई बैसले भरिएका बेताल लहरहरूको रूपमा वर्णन गरिएको छ, जसले पर्यटकहरूसँग पिरती गाँस्न आतुर जस्तो देखिन्छ। राराको जादुमय शक्ति, जसले हरेक आगन्तुकको मन जित्छ, यस सौन्दर्यको मुख्य विशेषता हो।
३. दैनिकी अंशका आधारमा प्रश्नोत्तर लेख्नुहोस
क) सिँजा उपत्यकाको चिनारी दिनुहोस्।
सिँजा उपत्यका ऐतिहासिक र प्राकृतिक दृष्टिले महत्त्वपूर्ण स्थान हो। वरिपरिका रमणीय दृश्य र हिम नदीले सिँचाइ पुर्याउने खेतीयोग्य जमिनले यस क्षेत्रको महत्व झल्काउँछ। यो बाइसे खस राज्यको राजधानी तथा नेपाली भाषाको उद्गम स्थलका रूपमा प्रसिद्ध छ। तसर्थ, पवित्रता र खाद्यान्नको भण्डारका रूपमा चिनिने सिँजा उपत्यका ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको स्थल हो।
ख) लेखकले सिँजादेखि रारासम्मको यात्रा कसरी पूरा गरे?
लेखकले सिँजादेखि रारासम्मको यात्रा मालिका बोता नजिकको चट्टान हुँदै चौथा भन्ने ठाउँमा पुगेर उकालो चढ्दै पूरा गरे। रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको चेकपोस्ट पार गरेर पिनागाउँ पुग्दा, सल्लेरी जङ्गलको नजिकै गाडी रोकेर झोला बोकी करिब एक घण्टा पैदल हिँडेर रारा तालसम्म पुगेका हुन्।
४. उत्तर दिनुहोस् :
क) पाठका आधारमा राराको परिचय दिनुहोस्।
समुद्र सतहदेखि २८७२ मिटर उचाइमा रहेको रारा तालको लम्बाइ अधिकतम पाँच किलोमिटर र चौडाइ ३.२ किलोमिटरसम्म फैलिएको छ। यो ताल १०.८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको छ, जसले यसको विशालता, उच्चता, र भव्यतालाई उजागर गर्दछ। चारैतिर सदाबहार वनस्पतिले भरिएका पहाडहरूले घेरेका कारण राराको पानी हरियो देखिन्छ। राराका लहरहरू बैँसले छचल्किएका र पिरती गाँस्न आतुर देखिन्छन्। यहाँको प्रत्येक जडीबुटीका जरालाई राराले अमृत प्रदान गरेको अनुभव गरिन्छ। प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिएको यो ताल स्वर्गको टुक्राजस्तो अनुपम उपहारका रूपमा चित्रण गरिएको छ।
ख) दैनिकी लेखकले पहिलो दिनको यात्रा कसरी पूरा गरे?
लेखक बिहान साढे तीन बजे उठेर नित्यकर्म सकेपछि चार बजे पाँच जना साथीहरूसँग गुल्मी तल्ला फाँटबाट जिपमा राराको यात्रामा निस्किएका थिए। रुद्रावती नदी पार गर्दै मकुवा, चोरकाटे, उल्लीखोला, खैरेनी फाँट छिचोल्दै उनीहरूको टोली रुद्रवेणी हुँदै रिडी पुगे। त्यसपछि अर्गली, जोर्ते, लगुवा, हार्थोक हुँदै साढे सात बजे तानसेन पुगेर पकौडा, चुकाउनी र चिया खाएका थिए। नौ बजे बुटवल प्रस्थान गरेका लेखक साँझ चार बजे कोहलपुर पुगे। कोहलपुरबाट ७५ किलोमिटर यात्रा गरेपछि राति नौ बजे सुर्खेतको बसपार्कमा पुगे र त्यहाँको होटलमा बास बसे। यसरी लेखकले पहिलो दिनको यात्रा पूरा गरेका थिए।
ग) रारा पुगेर लेखक किन खुसी भए?
गुल्मीबाट रारासम्मको यात्रा गर्दा कर्णाली नदी किनार, अर्धकच्ची सडक, नागवेली घुम्तीहरू, रमणीय बस्तीहरू, सुन्दर उपत्यका, र सिँजा उपत्यकाका दृश्यहरूले लेखकलाई आनन्दित बनाए। चारैतिर सदाबहार वनस्पतिले घेरिएका डाँडाहरू र राराको हरियो पानीमा बैंसले छचल्किएका लहरहरूले लेखकको मन जिते। यी प्राकृतिक दृश्यहरू र राराको अद्भुत सौन्दर्यले लेखकलाई अत्यन्त खुसी बनायो।
घ) यस दैनिकीमा लेखकको कस्तो प्रकारको अनुभूति प्रस्तुत भएको छ?
लेखकले आफ्ना यात्राका अनुभवहरूलाई व्यक्तिगत दृष्टिकोणबाट प्रस्तुत गरेका छन्। उनले राराको सौन्दर्यलाई बैँसले छचल्किएका लहरहरूको रूपमा रोमाञ्चक शैलीमा वर्णन गरेका छन्। यात्राका क्रममा देखिएका कर्णाली नदी, अर्धकच्ची बाटो, सुन्दर फाँट, नागवेली सडक, र रमणीय उपत्यकाहरूले उनलाई आनन्दित बनाएको छ। राराको छालहरूसँग पिरती गाँस्न आएको अनुभूत गरेका उनले, स्वाभाविक दृश्यहरूसँग मानवीय भावना जोड्दै नेपाली हुनुको गौरव पनि महसुस गरेका छन्। रारा तालको छेउछाउको रमणीयताले उनको आत्मिक आनन्दलाई अझ प्रगाढ बनाएको छ।
५. यस दैनिकीमा प्रकृतिलाई कसरी मानवीकरण गरिएको छ, वर्णन गर्नुहोस् ।
कुनै निर्जीव वा गैर-मानव वस्तुलाई मानिसका जस्तै गुण र व्यवहारको रूपमा चित्रण गर्नु मानवीकरण हो। यस दैनिकीमा प्रकृतिलाई मानवीय गुण प्रदान गरिएको छ। उदाहरणका रूपमा, रुद्रावती नदीलाई काख दिने, रारासँग जम्काभेट हुने, सिँजालाई दंग पार्ने, आगाको तातो र राराको चिसोबीच द्वन्द्व हुने, राराका छालहरूले पिरती गाँस्न आउने, राराले दिल चोर्ने, पर्यटकसँग जिस्किने, रारामा घाम र जूनले पालो गरी पौडी खेल्ने, रारालाई वरिपरिका पहाड र जङ्गलले पहरा दिने आदि क्रियाकलाप उल्लेख छन्। यसरी, यस दैनिकीमा प्रकृतिका अवयवलाई मानिसजस्तै व्यवहार गर्ने र अनुभव गर्ने रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ।
६. दैनिकी पढी मुख्य मुख्य घटना टिपोट गर्नुहोस् ।
दैनिकीका मुख्य घटनाहरू निम्न प्रकार छन्:
- २०७७ जेठ २३ गते बिहान साढे तीन बजे उठ्नु।
- लेखकसहित छ जना टोलीले गुल्मीबाट रारासम्मको यात्राका लागि जिप चढेर यात्रा सुरु गर्नु।
- रिडी हुँदै पाल्पाको जोरधारामा पकौडा, चुकाउनी, र चिया खानु।
- नौ बजे बुटवलबाट यात्रा जारी राखेर साँझ चार बजे कोहलपुर र राति नौ बजे सुर्खेत बसपार्कमा पुग्नु।
- २०७७ जेठ २४ गते बिहान पाँच बजे सुर्खेतबाट यात्रा सुरु गर्दै कर्णाली नदी किनार हुँदै जितेगाढ पुग्नु।
- कालिकोट सदरमुकाम पार गरेर सिँजाको रमणीय दृश्य हेर्दै खाना खाएर रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको चेकपोस्ट हुँदै सल्लेरी जङ्गलमा गाडी रोक्नु।
- राति रिसोर्टमा बास बस्नु।
- २०७७ जेठ २५ गते बिहान पाँच बजे उठेर राराको सौन्दर्यको अवलोकन गर्नु।
- राराको पाँच किलोमिटर क्षेत्र पैदल यात्रा गरी यसको १०.८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफललाई हेरेर टोली आफ्नो गन्तव्यतर्फ फर्कनु।
पोखरा तालचोक र फेवातालको भ्रमण
२०७९ चैत ५ गते, आइतवार
पोखराको फेवाताल घुम्ने योजना धेरै समयदेखि मेरो मनमा थियो। विद्यालयबाट बार्षिक भ्रमणको रूपमा यो यात्रा तय हुँदा म अत्यन्तै उत्साहित भएँ। साथीहरूसँग रमाइलो यात्रा गर्ने अवसर पाइने भएकाले बिहानै उठेर तयारी गरें।
हामी विद्यालयको बसमा तालचोक पुग्यौँ। बिहानको समय भएकाले तालचोक वरपरको वातावरण शान्त र ताजा थियो। पहिलो काम सबैले मिलेर खाना बनाउने ठाउँ व्यवस्थापन गर्यौँ। त्यहाँबाट फेवातालको दृश्य हेर्दा मनै लोभिने खालको थियो। पानीमा पोखरा शहर र वरिपरिका पहाडहरूको प्रतिबिम्बले झन् मनमोहक देखिन्थ्यो।
खाना तयार हुँदासम्म, हामीले त्यहाँको गुम्बा र वरपरको हरियाली क्षेत्र घुम्यौँ। करिब ११ बजे खाना खाइसकेपछि, फेवातालको डुङ्गा यात्रा गर्ने योजना बनायौँ। साथीहरूसँग एकै डुङ्गामा बसेर तालको बीचमा रहेको तालबाराही मन्दिर पुग्यौँ। तालको मध्यभागमा रहेको यो मन्दिरको दर्शनले हाम्रो यात्रा अझ विशेष बनायो।
त्यहाँबाट फर्केर हामीले वरपरको रमणीय स्थलहरूको अन्वेषण गर्यौँ। साहसिक साथीहरूले तालछेउमा प्याराग्लाइडिङको अभ्यास गरिरहेका दृश्य हेर्दा मेरो मन पनि उड्ने चाहनाले भरियो। तर, समयको अभावले त्यो दिन सम्भव भएन।
दिउँसो ३ बजेतिर, हामी सबैजना चिसो लस्सी पिउँदै र घाम ताप्दै फेवातालको किनारमा केही समय बस्यौँ। तालछेउको सौन्दर्यले मलाई प्रकृतिसँग अझ नजिक बनायो। साथीहरूसँग रमाइलो गर्दै र तस्बिर खिच्दै समय बिताउन पाउँदा आनन्दको अनुभूति भयो।
साँझतिर पोखराको प्रसिद्ध बजारमा केही घुमफिर गर्दै स्थानीय परिकार स्वाद लिएर हामी फर्कने तयारीमा लाग्यौँ। दिनभरको घुमघामले थकाइ लागे पनि मन पोखराको सुन्दरता र फेवातालको शीतलतामा हराइरहेको थियो। घर पुगेर पोखराको रमणीय यात्राको सम्झनामा निदाएँ। यो यात्रा मेरो लागि सधैँ सम्झनलायक रह्यो।
१०. दिइएको अनुच्छेद पढेर सोधिएका प्रश्नहरूको उत्तर दिनुहोस
क) मिथिला लोककलामा महिलाको कस्तो भूमिका छ?
मिथिला लोककलाको उत्पत्ति, संवर्द्धन, र संरक्षणमा महिलाहरूको भूमिका अत्यन्त महत्वपूर्ण रहेको छ।
ख) अल्पना किन निर्माण गरिन्छ?
घरमा प्रवेश र निकासको शुभसाइतको प्रतीकका रूपमा अल्पना निर्माण गरिन्छ।
ग) मिथिला लोककलालाई कसरी वर्गीकरण गरिएको छ?
मिथिला लोककलालाई भित्तेचित्र, भूमिचित्र, पटचित्र, काष्ठचित्र, वास्तुचित्र, भाण्डचित्र, र व्यक्तिचित्र गरी वर्गीकरण गरिएको छ।
घ) माङ्गलिक र द्योतक शब्दको अर्थ लेख्नुहोस्।
माङ्गलिक: शुभ वा सौभाग्यसहितको।
द्योतक: उज्यालो पार्ने वा प्रकाश दिने।
११. दिइएको अनुच्छेदलाई चारओटा बुँदामा लेख्नुहोस् र त्यसको तृतीयांशमा सारांश लेख्नुहोस्।
बुँदाहरू:
- ऋष्यशृङ्ग ऋषिको तपस्यासँग सम्बन्धित भएर रेसुङ्गाको धार्मिक महत्त्व रहेको छ।
- ऋषिले पुत्रेष्ठी यज्ञ गराएर राजा दशरथलाई पुत्र प्रदान गराएका थिए।
- ऋषिको दर्शन गर्न जाँदा रामले वाण प्रहार गरी पानीको स्रोत उत्पन्न गरेका थिए।
- योगी नरहरिनाथले कोटीहोम गरी यस स्थानको पर्यटकीय र धार्मिक महत्त्व फैलाएका थिए।
जम्मा शब्द सङ्ख्या: १३३
सारांश गर्नुपर्ने शब्द सङ्ख्या: ४४
सारांश गरिएको शब्द सङ्ख्या: ४५
व्याकरण
१. दिइएको अनुच्छेदबाट द्वित्व शब्द छानेर लेख्नुहोस्
| द्वित्व शब्दहरू |
|---|
| ससाना |
| गाडीसाडी |
| आलीआली |
| सानासाना |
| ठुलाठुला |
| आआफ्ना |
| धनसन |
| खानासाना |
२. दिइएका शब्दहरूबाट द्विरुक्त शब्द बनाउनुहोस्
| शब्द | द्विरुक्त शब्द |
|---|---|
| घर | घरघर |
| बजार | बजारसजार |
| साथी | साथीसाथी |
| मान्छे | मान्छेमान्छे |
| पानी | पानीपानी |
| फूल | फूलसुल |
| हिमाल | हिमालसिमाल |
| चित्र | चित्रमित्र |
| किताब | किताबसिताब |
| गाडी | गाडीसाडी |
| सामान | सरसामान |
| गहना | गरगहना |
| झगडा | झै-झगडा |
| सापटी | सरसापटी |
| झल्को | झ-झल्को |
| ठूलो | ठुलोठुलो |
| थर्को | थथर्को |
| सर | सरासर |
| बर | बरबर |
| एक | एकएक |
| चार | चारचार |
| पैँचो | ऐचोपैँचो |
| बानी | आनीबानी |
| पैसा | पैसापैसा |
| चिया | चियासिया |
| तरकारी | तरकारीसरकारी |
| फोन | फोनसोन |
| बोली | बोलीसोली |
| टेबल | टेबलसेबल |
| कलेज | कलेजसलेज |
| लुगा | लुगासुगा |
| बजार | बजारबजार |
३. दिइएका द्विरुक्त शब्दहरूको समूहकरण र निर्माण प्रक्रिया देखाउनुहोस
| द्विरुक्त शब्द | निर्माण प्रक्रिया |
|---|---|
| हातहात | हात + हात |
| गर्गहना | गहना + गहना |
| खोलाखोला | खोला + खोला |
| सर्सल्लाह | सल्लाह + सल्लाह |
| छोरीछोरी | छोरी + छोरी |
| गोदगाद | गोद + गोद |
| गाडिगाडी | गाडी + गाडी |
| आनीबानी | बानी + बानी |
| ससानो | सानो + सानो |
| झझल्को | झल्को + झल्को |
| दुधसुध | दुध + दुध |
| चोरचार | चोर + चोर |
४. रारा भ्रमण बाट द्वित्व प्रक्रियामा बनेका शब्दहरूको विच्छेद देखाउनुहोस
| द्वित्व शब्द | विच्छेद |
|---|---|
| किनारैकिनार | किनार + किनार |
| हर्ल्याङहुर्लुङ | हर्ल्याङ + हर्ल्याङ |
| आआफ्नो | आफ्नो + आफ्नो |
| आलोपालो | पालो + पालो |
| कुट्दाकुट्दै | कुट्दै + कुट्दै |
| छचल्किनु | छल्किनु + छल्किनु |
| सँगसँगै | सँगै + सँगै |
| तलतल | तल + तल |
| माथिमाथि | माथि + माथि |
| फाट्टफुट्ट | फाट्ट + फाट्ट |
सन्धि
१. सन्धियुक्त शब्दहरू र सन्धि विच्छेद देखाउनुहोस
| शब्द | सन्धि विच्छेद |
|---|---|
| नरेश | नर + ईश |
| अत्याचार | अति + आचार |
| सूर्योदय | सूर्य + उदय |
| रुवाइ | रु + आइ |
| कमाइ | काम + आइ |
| निष्काम | निष् + काम |
| दुराशय | दुर् + आशय |
| मानवोचित | मानव + उचित |
२. दिइएका शब्दहरूको सन्धि विच्छेद गर्नुहोस
| शब्द | सन्धि विच्छेद |
|---|---|
| पुस्तकालय | पुस्तक + आलय |
| चन्द्रोदय | चन्द्र + उदय |
| सूक्ति | सूक्त + इ |
| नारीश्वर | नारी + ईश्वर |
| आज्ञानुसार | आज्ञा + अनुसार |
| देवर्षि | देव + ऋषि |
| नरेन्द्र | नर + इन्द्र |
| धीरेन्द्र | धीर + इन्द्र |
| उल्लेख | उत् + लेख |
| संवाद | सम् + वाद |
| उद्बोध | उत् + बोध |
| सङ्कीर्ण | सम् + कीर्ण |
| सन्देश | सम् + देश |
| दिगम्बर | दिग + अम्बर |
| जगदीश | जगत + ईश |
| उल्लास | उत् + लास |
| सद्भावना | सत् + भावना |
| सन्न्यास | सत् + न्यास |
| यशोधरा | यस + धरा |
| पुनर्कथन | पुनर + कथन |
| मनोरञ्जन | मन + अञ्जन |
| हतियार | हात + इयार |
| ढकनी | ढक + अनी |
| पन्यालो | पानी + आलो |
| प्रेमर्षि | प्रेम + ऋषि |
३. अन्तिम दिनको दैनिकीबाट सन्धियुक्त शब्द र सन्धि विच्छेद गर्नुहोस
| शब्द | सन्धि विच्छेद |
|---|---|
| मादक | मद + अक |
| देखेर | देख् + एर |
| ठडिएका | ठाडो + एका |
| देखिने | देख् + इने |
.jpeg)
 | Rara Bhraman Complete Exercise - Class 11 Nepali NEB){kind=link}
0 Comments
If this article has helped you, please leave a comment.